Από την αυτοοργάνωση στον καπιταλισμό...Το παράδειγμα της Θεσσαλίας...

Η Θεσσαλία είναι ο τόπος που γεννήθηκα και ζω...Οι περισσότεροι συγγενείς μου είναι ακόμη αγρότες...Είμαι αρκετά μεγάλη ώστε να έχω ζήσει στα χρόνια του περάσματος από τις μικρές αυτάρκεις κοινωνίες των χωριών του κάμπου (στα χρόνια του παππού και της γιαγιάς μου.Ο παππούς μου ήταν γεωργός,κτηνοτρόφος και ψαράς στην Κάρλα)στα σημερινά χωριά των βαμβακοπαραγωγών όπου αγοράζουν τα λαχανικά από το μανάβη και όπου ακόμη και το νερό απαγορεύεται να το χρησιμοποιήσεις σαν πόσιμο ή για τη λάτρα του σπιτιού(στο χωριό της μητέρας μου περιέχει αρσενικό)...Γι αυτό μπορώ και να βεβαιώσω πως το παρακάτω κείμενο από το βιβλίο "Ο ανθρωπολογικός τύπος της αποανάπτυξης - τοπικοποίησης" των Γ. Κολέμπα - Γ. Μπίλλα είναι η καθαρή αλήθεια,που, όσο πιο γρήγορα τη συνειδητοποιήσουμε και αλλάξουμε ρότα, τόσο περισσότερες είναι οι ελπίδες να επιβιώσουμε...

"Στα Τρίκαλα της Θεσσαλίας, στη λεκάνη απορροής των νερών του όρους Κόζιακα και ανάμεσα στις αγροτικές κοινότητες Κόκκινου Πύργου, Αγίων Αποστόλων, Ρογγίων, Διπόταμου και Πυργετού βρίσκονται οι φλέβες (κανάλια) με τρεχούμενο νερό ήπιας ροής.
Οι φλέβες δημιουργήθηκαν κύρια από φυσικές πηγές (ανάβρες) που με τον καιρό διανοίχθηκαν από τους αγρότες, διοχετεύοντας σ’αυτές το νερό της βροχής και των αρτεσιανών.  Ο μικρός αυτός υγροβιότοπος αποστραγγίζει το νερό της περιοχής, κάνοντας τη γη καλλιεργήσιμη, επικοινωνώντας με τον Κουμέρκη  και τον Αγιαμονιώτη ποταμό, οι οποίοι με τη σειρά τους συνδέονται με τους παραποτάμους του Πηνειού,Ανάποδο και Σαλαμπριά .

 Ψάρια (αγάδες και μυλωνάκια), καραβίδες, καβούρια, χέλια, βίδρες και νερόκοτες ζούσαν στον υγροβιότοπο των φλεβών, ως τις αρχές της δεκαετίας του ’80.
Παράλληλα, υπήρχε μια τοπική διατροφική αυτάρκεια των αγροτών βασιζόμενη στα οικόσιτα ζώα (κότες, πάπιες, γουρούνια, αρνιά, κατσίκια και αγελάδες) και στους κήπους που όλοι μα όλοι καλλιεργούσαν, ενώ συμπλήρωναν  τα γεύματα τους με ψάρια και καραβίδες που ψάρευαν στις φλέβες και στα ποτάμια. 
Οι τοπικές αγροτικές κοινωνίες είχαν προσαρμόσει τον τρόπο ζωής τους στο υπάρχον φυσικό περιβάλλον, δίνοντας δείγματα ανακύκλωσης, κυκλικής εναλλαγής καλλιεργειών, αυτάρκειας, προστασίας της βιοποικιλότητας, οικολογίας, μέτρου, σεβασμού στο περιβάλλον, ανεξαρτησίας από εισροές, όλα αυτά, ενδεχομένως, χωρίς να γνωρίζουν καθόλου αυτές τις έννοιες.

 Πέρα από την αυτάρκεια (οικονομική και διατροφική) που παρείχαν στους αγρότες τα κατοικίδια ζώα, οι κοπριές τους χρησίμευαν ως λίπασμα για τους κήπους. Με τα περισσεύματα των κήπων (από τα παζάρια) τάιζαν τα οικόσιτα ζώα τους. Παράλληλα, κρατούσαν και αντάλλασαν ντόπιους σπόρους φυτών, εξασφαλίζοντας ποικιλία γεύσεων.
Βοσκότοποι (λιβάδια), κήποι, καλλιέργειες (σιτάρι, κριθάρι, καλαμπόκι, τριφύλλι) εναλλάσσονταν κατά καιρούς στη καλλιέργεια διατηρώντας τη γη παραγωγική και υγιή. Με τα γέρικα ξύλα από τους φυσικούς φράχτες   (λεύκες, αγριολεύκες, φτελιάδες, ιτιές) ζέσταιναν τα σπίτια τους τον χειμώνα, ενώ οι περισσότεροι φρόντιζαν και ένα μικρό αμπέλι για τις χαρές και τις λύπες της ζωής.

 Εκεί στα τέλη της δεκαετίας του ’70 και αρχές τις δεκαετίας του ’80, εισβάλλει στην οικονομία της υπαίθρου η ονομαζόμενη «Πράσινη Ανάπτυξη», έχοντας ως κυρίαρχο στοιχείο την υποταγή του περιβάλλοντος και των αγροτών στην εντατικοποίηση της παραγωγής και στο μύθο της συνεχούς μεγέθυνσης.
Μονοκαλλιέργειες καρπουζιών, καπνού, καλαμποκιού και κυρίως βάμβακος ισοπεδώνουν κάθε σπιθαμή της γης. Δένδρα κόβονται, ανεμοφράκτες γκρεμίζονται, μπροστά το τρακτέρ ψεκάζει με ζιζανιοκτόνα, ακολουθεί το χημικό λίπασμα και στη συνέχεια η σπορά με καινούργιους υβριδικούς σπόρους. Αργότερα ακολουθούν κι άλλοι ψεκασμοί με ζιζανιοκτόνα (για τα χορτάρια) και με εντομοκτόνα για «τα βλαβερά» έντομα.

 Χιλιάδες τόνοι χημικών λιπασμάτων, ζιζανιοκτόνων, εντομοκτόνων, παρασιτοκτόνων, ρίχνονται στην αγροτική γη. Το νερό της βροχής και του ποτίσματος ξεπλένει τα υπολείμματα των φυτοφαρμάκων και των λιπασμάτων. Κιτρινίζουν οι φλέβες από τα ζιζανιοκτόνα, το νερό της φλέβας, λόγω της ήπιας ροής, «κρατάει» για μέρες τα φυτοφάρμακα.
Οι Αγάδες ψοφάνε, οι καραβίδες και τα χέλια εξαφανίζονται, η υπόλοιπη υδρόβια ζωή (νερόκοτες, βίδρες. νεροχελώνες) και τα πουλιά εγκαταλείπουν τις φλέβες λόγω έλλειψης τροφής. Ο υδροφόρος ορίζοντας γεμίζει νιτρικά. Σύμφωνα με έρευνα του  καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας κ. Νικήτα Μυλόπουλο στην ευρύτερη περιοχή χρησιμοποιούνται 230.000 τόνοι λιπάσματα και 2.000 τόνοι φυτοφάρμακα σε ετήσια βάση.

Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ο αγρότης να χάσει την επαφή με τον κύκλο ζωής της γης. Υιοθετεί τη γραμμική αντίληψη για την παραγωγή και χάνει την αυτάρκεια του.
Επιδοτήσεις ρέουν άφθονες, πολυεθνικές αγροχημικών, τράπεζες και εταιρείες παραγωγής αγροτικών μηχανημάτων κάνουν χρυσές δουλείες. Η Ελλάδα από την ένταξή της στην Ε.Ε. έλαβε 120 δις Ευρώ σαν επιδοτήσεις. Από τα λεφτά αυτά τα 51,3 δις επέστρεψαν στις εταιρείες της Δ. Ευρώπης που προμηθεύουν τόσα χρόνια τη χώρα με εξοπλισμό, μηχανήματα και πρώτες ύλες. (εφημερίδα Ελευθεροτυπία 17/10/2010)

Το Α.Ε.Π. της χώρας μεγαλώνει, μεγαλώνοντας συγχρόνως και η εξάρτηση από τις πολυεθνικές αγροχημικών προϊόντων. Οι σπόροι κάθε χρόνο αγοράζονται, οι ίδιες πολυεθνικές εταιρείες που παράγουν τους σπόρους – υβρίδια, παράγουν και τα φυτοφάρμακα και τα λιπάσματα (στις μέρες μας είναι πάλι οι ίδιες οι εταιρείες που προωθούν τη καλλιέργεια των μεταλλαγμένων).
Αγοράζονται μεγαλύτερα και βαρύτερα γεωργικά μηχανήματα, η γη οργώνεται όλο και πιο βαθιά, ρίχνονται περισσότερα λιπάσματα και φυτοφάρμακα, η αγροτική παραγωγή αυξάνεται, ενώ ταυτόχρονα μεγαλώνει το χρέος των αγροτών στις τράπεζες. Με στοιχεία της Αγροτικής τράπεζας, το 70% της αγροτικής γης είναι υποθηκευμένο.

Κάποια στιγμή η ύβρις της διαρκούς μεγέθυνσης δείχνει τα όρια της. Η απόδοση της αγροτικής γης, παρ’όλο  που διπλασιάζεται η ποσότητα του λιπάσματος, μένει η ίδια και μειώνεται. Σύμφωνα με στοιχεία της Διεύθυνσης Αγροτικής Ανάπτυξης, 55.000 στρέμματα στη Θεσσαλία βρίσκονται στο στάδιο της ερημοποίησης, που σημαίνει νεκρή γη, όσο και να τη λιπαίνεις δεν αποδίδει πια.Οι τιμές των αγροτικών προϊόντων  κατρακυλούν, τα προϊόντα μένουν απούλητα. Οι Γκουρού της διαρκούς ανάπτυξης προσπαθούν να στρέψουν τους αγρότες στην καλλιέργεια μεταλλαγμένων(GMO) και ενεργειακών φυτών(βιοκαύσιμα), διατηρώντας ανέπαφο το ίδιο μοντέλο παραγωγής.

 Στο μεταξύ οι αγρότες μετρούν απώλειες. Η ύπαιθρος εγκαταλείπεται, η βιοποικιλότητα βρίσκεται σε κίνδυνο, εξαφανίζεται ο πλούτος των ντόπιων ποικιλιών, φυτών και ζώων, τα ύδατα υπεραντλούνται και μολύνονται, ενώ σημειώνεται κατακόρυφη πτώση του υδροφόρου ορίζοντα. Στις πεδιάδες της Θεσσαλίας οι γεωτρήσεις φτάνουν πια στα 350 μέτρα βάθος.
Την ίδια στιγμή, οι ποταμοί νεκρώνουν, υγροβιότοποι καταστρέφονται και ο Πηνειός, σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, γίνεται ο δεύτερος πιο μολυσμένος ποταμός στην Ευρώπη μετά τον Πάδο της Ιταλίας.

Η Λίμνη Κάρλα αποξηράνθηκε και μαζί της χάθηκε και ο παραλίμνιος πολιτισμός και το ευεργετικό για τη Θεσσαλία μικροκλίμα της. Σήμερα με την μερική της επανασύσταση, κάθε προσπάθεια για εμπλουτισμό της λίμνης με υδρόβια ζωή(ψάρια, ψαροπούλια κ.λπ)  αποτυγχάνει λόγω του μολυσμένου με βαρέα μέταλλα νερού του Πηνειού, που μεταφέρονται στους ταμιευτήρες της.Οι αγρότες του παραδείγματος «αναπτύχθηκαν». Η ανάπτυξη τους εξαφάνισε τα ψάρια(τη τροφή τους) με τη χρήση των φυτοφαρμάκων, μόλυνε τους ποταμούς και  αυτοί με τη σειρά τους μόλυναν τη θάλασσα. Έτσι οι αγρότες μας με τα κέρδη της ανάπτυξης αγοράζουν πια τα ψάρια τους, τα οποία έχουν μεγαλώσει με ένα μέρος των φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων που οι ίδιοι χρησιμοποίησαν για να «αναπτυχθούν», φαύλος κύκλος δηλαδή.

Τo Ιερατείο της διαρκούς ανάπτυξης τους λέει να μην ανησυχούνε, θα «εκτρέψουμε» τον Αχελώο. Σύσσωμο το πολιτικό προσωπικό του τόπου τάσσεται υπέρ της εκτροπής του Αχελώου και υπέρ της αέναης ανάπτυξης. Ο παραγωγισμός, ως συστημική υπερκομματική ιδεολογία, κυριαρχεί σχεδόν παντού.Άνθρωποι που παράγουν με τον τρόπο των αγροτών του παραδείγματος μας, υιοθετούν – εν αγνοία τους άραγε; – και το ανάλογο νόημα ζωής που προβάλλει η διαρκής Καπιταλιστική Ανάπτυξη.

 Παρήγαγε με όποιον τρόπο μπορείς για να αυξήσεις την παραγωγή σου, μη νοιάζεσαι για το φυσικό περιβάλλον, μη δείχνεις καμία αλληλεγγύη για τις γενιές που θα έρθουν. Αδιαφόρησε για τις επιπτώσεις στη υγεία των ανθρώπων που θα χρησιμοποιήσουν τα προϊόντα που παράγεις. Η ηθική του Καπιταλισμού στα μεγαλείο της! Όσο για την πείνα στον τρίτο κόσμο μην ανησυχείτε. Οι εταιρείες των μεταλλαγμένων ετοίμασαν ένα ένζυμο που θα επιτρέπει τους φτωχούς να χωνεύουν το χορτάρι και τα φύλλα των δέντρων.

 Την ίδια στιγμή, με δυο ευρώ, ημερησίως που είναι το κατά κεφαλήν εισόδημα της συντριπτικής πλειοψηφίας των χώρων του τρίτου κόσμου, επιδοτούνται ημερησίως τα βοοειδή στην Ευρώπη. Το 4% του παγκόσμιου πληθυσμού (ΗΠΑ) καταναλώνει το 25% της παγκόσμιας παραγόμενης ενέργειας.
Αν όλες οι χώρες αποκτήσουν το ίδιο επίπεδο ανάπτυξης, παραγωγής και κατανάλωσης με τις ΗΠΑ, χρειαζόμαστε 3 με 4 πλανήτες ακόμα. Ο δικός μας αγρότης έχασε τους Αγάδες του και την αυτάρκεια του, ο κάτοικος του βιομηχανικά ανεπτυγμένου βορρά κάθισε να αγναντέψει τα αστέρια και αντίκρισε έντρομος την τρύπα του όζοντος.

Σύμφωνα με τον κοινωνιολόγο Ζίγκμουντ Μπάουμαν «ο Καπιταλισμός είναι ένα παρασιτικό σύστημα. Μπορεί να ευημερεί μόνον όταν  βρίσκει έναν οργανισμό, τον οποίο δεν έχει ακόμα εκμεταλλευτεί, καταστρέφοντας τον». Επιβιώνει δημιουργώντας διαρκώς ανάγκες, στην περίπτωσή μας σπόρους, λιπάσματα, φυτοφάρμακα, αγροτικά μηχανήματα.
Γίνεται έτσι αντιληπτό ότι η αυτάρκεια των παραπάνω αγροτικών κοινοτήτων ήταν εμπόδιο στα σχέδια τους(είναι ενδεικτικό ότι καμία επιδότηση δε δίνεται στους αγρότες εάν δεν έχουν τα περίφημα καρτελάκια αγοράς υβριδικών σπόρων). Βασίζεται (ο Καπιταλισμός) στην υπερπαραγωγή και στην υπερκατανάλωση, καταστρέφοντας σύμφωνα με το Marx και τις δυο πηγές πλούτου, τη γη (καραβίδες, ψάρια και υγροβιότοποι όπως οι δικές μας φλέβες) και τους ανθρώπους (αγρότες και αγροτικές κοινότητες εν προκειμένω).

Εκτός αυτού, το οικολογικό όριο της περατότητας των φυσικών πόρων και η μόλυνση του περιβάλλοντος, δεν ήταν τόσο εμφανής στα χρόνια του Marx. Μια νέα αντίθεση πέρα της αντίθεσης του κεφαλαιοκρατικού τρόπου παραγωγής, (και λόγω της παγκοσμιοποίησης), γίνεται περισσότερο από ποτέ κυρίαρχα εμφανής. Είναι η αντίθεση ανθρώπου – φύσης.
Έτσι λοιπόν, εκτός από το ποιος κατέχει τα μέσα παραγωγής (που παραμένει καθοριστικό) αυτός καθαυτός ο τρόπος παραγωγής (εκτατικός, γραμμικός, βιομηχανικός, καπιταλιστικός) όπως και να τον ονομάσει κανείς, εφόσον διέπεται από την αντίληψη της διαρκούς μεγέθυνσης της παραγωγής και της κατανάλωσης, οδηγεί σε αδιέξοδο (εκτός και αν δεχτούμε ότι ο εποικισμός άλλων πλανητών από το ανθρώπινο είδος είναι εφικτός).

 Για μας «η οικολογία είναι ανατρεπτική, επειδή θέτει υπό ερώτηση το καπιταλιστικό φαντασιακό που εξουσιάζει τον πλανήτη. Απορρίπτει το κεντρικό κίνητρο, σύμφωνα με το οποίο η μοίρα μας είναι να αυξάνουμε ασταμάτητα την παραγωγή και την κατανάλωση. Δείχνει (η οικολογία) τον καταστροφικό αντίκτυπο της καπιταλιστικής λογικής πάνω στο φυσικό περιβάλλον και στη ζωή των ανθρώπινων όντων».Ίσως χρειαστεί αρκετός χρόνος και προσπάθεια ακόμα για να αποδομηθεί το κεντρικό φαντασιακό της διαρκούς μεγέθυνσης στον αγροτικό κόσμο και μια σειρά από αυταπάτες που καλλιεργήθηκαν στους αγρότες κυρίως μέσω των επιδοτήσεων των Βρυξελών. Κυρίως χρειάζεται να γίνει εμφανής ένας άλλος τρόπος παραγωγής στους ίδιους τους αγρότες.

 Η άρνηση των κατοίκων των Μεγάλων Καλυβίων να επιτρέψουν την τερατώδη μεγέθυνση της πρώην ΕΛ.ΒΙ.Κ., η άρνηση της Ο.Α.Σ.Ε. (ομοσπονδία αγροτικών συλλόγων Ελλάδας) στην καλλιέργεια των μεταλλαγμένων και ο αγώνας ενάντια στην εκτροπή του Αχελώου είναι κοινά στοιχεία αντίστασης και αποδόμησης της διαρκούς Καπιταλιστικής ανάπτυξης.
Κοινότητες, όπως το «Πελίτι» ή ο «Αιγίλοπας», που δραστηριοποιούνται στην εύρεση, συλλογή και διαφύλαξη ντόπιων σπόρων και φυτών και των αυτοχθόνων αγροτικών ζώων και τα μικρά και μεσαία αγροκτήματα (κυρίως οικογενειακής δομής) που δημιουργούνται σιγά-σιγά παντού στον τόπο μας, παράγοντας τοπικά ποιοτικά αγροτικά προϊόντα, δείχνουν να ξαναπιάνουν το νήμα από το σημείο που κόπηκε…
*Από το περιεχόμενο του βιβλίου Ο ανθρωπολογικός τύπος της αποανάπτυξης - τοπικοποίησης, των Γιώργος Κολέμπας και Γιάννη Μπίλλα, Εκδόσεις των Συναδέλφων,

Καλημέρα και σήμερα...

Λόγοι ανωτέρας βίας με ανάγκασαν να μην κάνω ανάρτηση για πολύ καιρό...Σε αυτό βοήθησαν οι πολλές δουλειές που αυτή την εποχή έχει ο κήπος,το δροσερό αεράκι της αυλής,η παρέα με καλούς φίλους που συνήθως αρχίζει πρωί και τελειώνει βράδυ-άμα είσαι σουρτούκα δε συμμαζεύεσαι με τίποτα-η πανσέληνος που με μαγεύει και δεν μπορώ να ξεκολλήσω...το καλοκαίρι γενικότερα...εποχή του έξω όπως έλεγε η γιαγιά μου(όλες τις δουλειές της τις έκανε έξω από το σπίτι της αυτή την εποχή...Μαγείρευε στα φουρναριά,έπλενε στην εξωτερική κοπάνα αντλώντας νερό με μια παλιά τουλούμπα,έστρωνε το τραπέζι της κάτω από τη μουριά της αυλής και-φυσικά-κοιμόταν έξω,κάτω από τον έναστρο ουρανό...)...

...γνήσια απόγονος και μεγάλη θαυμάστρια της ίδιας και της ζωής της  κάνω κι εγώ όσες δουλειές μπορώ έξω από τους τοίχους του σπιτιού μου,προτιμώντας ακόμη και τον ήλιο να μου καίει το πρόσωπο...επιλέγοντας να περπατώ ξυπόλυτη...μάλλον ο τρόπος ζωής κληροδοτείται κι αυτός,μέρος της κληρονομικότητας...Προχθές -διασχίζοντας τον θεσσαλικό κάμπο- μου έλεγε η μητέρα μου πόσο πολύ της άρεσε να δουλεύει στην ύπαιθρο,κάτω από τον καυτό ήλιο(από βράδυ σε βράδυ φυσικά...το μεροκάματο άρχιζε αξημέρωτα και τελείωνε με τη δύση του ήλιου),να σκαλίζει,να ξεχορταριάζει και να βόσκει τα κοπάδια με τις γαλοπούλες που έδιναν τα Χριστούγεννα στον έμπορο ώστε να αποκτήσουν τα ελάχιστα χρήματα της χρονιάς(οι περισσότερες ανάγκες ικανοποιούνταν από τα χωράφια,τα ζώα τους και τις ανταλλαγές ανάμεσα στους συγχωριανούς)...

...η ζωή στο κτήμα κυλάει...είναι όμορφο αυτή την εποχή να βλέπεις τα ζαρζαβατικά να μεγαλώνουν και να αποδίδουν καρπούς...να βλέπεις τους κόπους σου να πιάνουν τόπο(στη φωτογραφία πιο πάνω υπάρχουν τρία είδη αγγουριών...τα δύο ανοιχτόχρωμα-αντζούρι και κλωσάκι- είναι είδη ξυλάγγουρων που καλλιεργούνται στην Κρήτη και δεν θέλουν τόσο πολύ νερό)...Οι ανταλλαγές προϊόντων με φίλους είναι το καλύτερο κομμάτι αυτής της ζωής...Έτσι έφτασαν στο σπίτι μας και τα βύσσινα...παρόλο που ο καιρός δε βοήθησε ήταν όλα καθαρά,χωρίς σκουλήκια...

...τα καθαρίσαμε με τον...κλασικό τρόπο(πολύ ψιλοδουλειά αλλά αξίζει τον κόπο)...

...κι επειδή λικέρ κερασό έχουμε ακόμη και γλυκό του κουταλιού δεν είμαστε άξιοι να κάνουμε...αποφασίσαμε να φτιάξουμε ...μαρμελάδα...Τα πολτοποιήσαμε...

...τα βράσαμε με ζάχαρη μέχρι να δέσουν...

...κι αφού αποστειρώσαμε τα βάζα...

...τα γεμίσαμε και τα αφήσαμε να κρυώσουν καλά...Το αποτέλεσμα είναι καταπληκτικό...Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τη μαρμελάδα εκτός από το ψωμί των παιδιών και σε πάστα φλώρα...

...μια παλιά κοτούλα απέκτησε-τώρα μέσα στις ζέστες-τα κοτοπουλάκια της(τέλος για φέτος,το Φθινόπωρο πάλι)...

...ο κυριότερος λόγος όμως  για τον οποίο κάθισα να γράψω δυο λόγια είναι...ένας μαυροπίνακας... και ένα νέο κίνημα που κυοφορείται...Κι ας αρχίσω από το πρώτο...Βρέθηκα χθες στην τάξη μιας φίλης δασκάλας...πήρε σύνταξη μετά από 37 σχεδόν χρόνια δουλειάς,ερωτευμένη με το σχολείο... η τάξη της ήταν μια όαση,διαμορφωμένη σαν το σπίτι του παππού και της γιαγιάς των παιδικών μας χρόνων...από εκείνες τις παλιές δασκάλες που νοιάζονταν από ψυχής για τους ανθρώπους που έπαιρνε στα χέρια της...αδειάσαμε την τάξη(ευτυχώς το υλικό πρόκειται να αξιοποιηθεί)...κι όταν όλα τελείωσαν έμεινε μόνο ένα σημάδι από το πέρασμά της...λίγα λόγια στον μαυροπίνακα...γραμμένα εκεί πριν από 20 χρόνια...πάντα τα ίδια...από εκείνα τα σοφά,διαχρονικά λόγια που μου φέρνουν δάκρυα στα μάτια γιατί είναι τόσο αληθινά...

"ΤΟ ΨΕΜΑ,Η ΕΥΚΟΛΙΑ,ΟΙ ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΙΕΣ,ΤΑ ΧΑΤΗΡΙΑ ΒΛΑΠΤΟΥΝ ΣΟΒΑΡΑ ΤΗΝ ΨΥΧΗ ΚΑΙ ΤΟ ΜΥΑΛΟ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ"...έτσι απλά όπως απλή είναι όλη η ζωή...όλα όσα ο "πολιτισμός" μας-αυτό το μόρφωμα... τόσο αυτοκαταστροφικό-θεωρούν πρόοδο και επίτευγμα...όλα αυτά με τα οποία μεγαλώνουμε τα παιδιά μας-τα ψέματα που τους λέμε ή οι αλήθειες που τους κρύβουμε επειδή-τάχα- είναι μικροί και δεν καταλαβαίνουν ή πληγώνονται...οι ευκολίες με τις οποίες γεμίσαμε τη ζωή τους που τους κάνουν μαλθακούς και χωρίς κίνητρο,οι δικαιολογίες...παιδιά είναι,ας μην έχουν συνέπειες οι αταξίες τους...τα χατήρια... ώστε να νιώσουμε καλοί γονείς...ίσως γιατί το δύσκολο είναι να τους δώσουμε την ψυχή μας-όλα αυτά που με καμάρι τους παρέχουμε....

...τους καταστρέφουν...και με τις ευλογίες μας...αλήθειες που οι παλιοί δάσκαλοι-αυτοί που έβαζαν πολύ δουλειά ώστε να κάνουν τα παιδιά εργατικά...που απαιτούσαν ήθος και πρώτοι έδιναν το καλό παράδειγμα...όλοι είχαμε τέτοιους δασκάλους και τους αγαπούσαμε...όπως αγαπούσαν τη φίλη δασκάλα οι μαθητές της...μαθητές,φοιτητές,γονείς των παιδιών ήταν όλοι εκεί να βοηθήσουν τον δικό τους άνθρωπο-ήξεραν και εφάρμοζαν αυτά που έπρεπε για το καλό των μαθητών...χωρίς συναισθηματισμούς άνευ ουσίας αλλά με γνώμονα την αγάπη...μακάρι να υπάρχουν ακόμη τέτοιοι δάσκαλοι ανάμεσα στους νέους συναδέλφους....

...και-τι σύμπτωση-δάσκαλος ήταν και ο φίλος Γιώργος για τον οποίο θα μιλήσω στη συνέχεια...από παλιά ξέρω τον ίδιο,το ήθος και τον αγώνα του...πάντα μέρος των κινημάτων της πόλης μας...και σήμερα πρωτοπόρος στο κίνημα της ΑΠΟΑΝΑΠΤΥΞΗΣ και ΤΟΠΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣ...Εδώ και πολλά χρόνια ζει στο Πήλιο,μέλος μιας μικρής οικοκοινότητας,καλλιεργώντας βιολογικά το κτήμα του...Ότι και να πω για το Γιώργο θα είναι λίγα...γι αυτό σας δίνω τη διεύθυνση του ιστολογίου του ώστε να σχηματίσετε μόνοι σας γνώμη( http://topikopoiisi.blogspot.gr/ )και ( http://www.topikopoiisi.com/theta941sigmaepsiloniotasigmaf.html )...Και αφού σας παρουσιάσω τα βιβλία του-που πραγματικά αξίζει κανείς να τα διαβάσει...

 ...θα παραθέσω δύο μόνο κομμάτια...Το πρώτο είναι γραμμένο στο οπισθόφυλλο του βιβλίου του "Ο ανθρωπολογικός τύπος της αποανάπτυξης-τοπικοποίησης"...

"Ο καπιταλισμός, πριν φανερώσει τα αδιέξοδά του, κατέστρεψε τον ψυχισμό των ανθρώπων, διαμόρφωσε ένα ανθρωπολογικό τύπο μοναχικό, νευρωτικό, αγχώδη, φοβικό και φοβισμένο, ανταγωνιστικό, επιθετικό, ενεργοβόρο, καριερίστα και αμοραλιστή, κάτοικο του εγώ και όχι του εμείς. Ακόμα και σήμερα ο άνθρωπος αυτός διατηρεί την ψευδαίσθηση της ατομικής διαφυγής.
Ο ανθρωπολογικός τύπος της ιδιώτευσης, της απάθειας, της συναλλαγής, της αλλοτρίωσης, είναι μέρος του προβλήματος που έχουμε να επιλύσουμε. Είναι ανάγκη να υιοθετήσουμε άλλα νοήματα, άλλες σημασίες και άλλα προτάγματα στη ζωή μας με τα οποία θα αξίζει να ζει κανείς σήμερα και όχι περιμένοντας την έφοδο στα «χειμερινά ανάκτορα». Διότι, ο άνθρωπος, εκτός από κοινωνική κατασκευή, είναι ταυτόχρονα και δημιουργός της ζωής του. 

Ο ετερόνομος άνθρωπος, που ως καταναλωτής, υπακούει και εκτελεί νόμους, εντολές και αφηγήσεις άλλων, χωρίς να συμμετέχει ο ίδιος στη λήψη των αποφάσεων, είναι απαραίτητο να αντικατασταθεί από τον αυτόνομο τύπο ανθρώπου, εκείνου που αυτοθεσμίζεται, που διαμορφώνει δηλαδή ο ίδιος τους θεσμούς και τους αναιρεί αν χρειαστεί. Το δικαίωμα του «συνανήκειν» είναι σύμφυτο με το δικαίωμα του «συναποφασίζειν» και είναι ίσως ο μόνος τρόπος προαγωγής της αίσθησης της κοινότητας˙ και αυτό γιατί ο άνθρωπος πρέπει να επιστρέψει στην κοινότητα των άλλων ανθρώπων ένα μέρος της ύπαρξής του που της το οφείλει. Έτσι, καλλιεργείται και η ξεχασμένη στις μέρες μας αίσθηση της ατομικής ευθύνης απέναντι στην κοινωνία. Η δημιουργία του νέου αυτού ανθρωπολογικού τύπου αποκτά στις μέρες μας τη διαδικασία του κατεπείγοντος, εφόσον μια αυτόνομη, δημοκρατική και οικολογική κοινωνία δεν μπορεί να απαρτίζεται ούτε φυσικά και να δημιουργηθεί από τον τύπο του ανθρώπου που δημιουργεί η καταναλωτική κοινωνία."

 ...το δεύτερο είναι ένα άρθρο σχετικά με τις δομές της κοινωνίας της αποανάπτυξης-τοπικοποίησης ( http://www.topikopoiisi.com/2/category/7e626423e9/1.html )...
 "Μια τέτοια κοινωνία θα χρειασθεί να επαναπροσδιορίσει τις βασικές της ανάγκες και τον τρόπο ικανοποίησή τους με όσο γίνεται μικρότερο κοινωνικό και οικολογικό αποτύπωμα, επιδιώκοντας την «ευημερία της λιτότητας» και την αυτοανάπτυξη-αυτοπραγμάτωση των ανθρώπων-που θα χρειασθεί να εξελιχθούν σε πρόσωπα πολύπλευρα, με πολλές δεξιότητες και να μη παραμείνουν σαν μονοδιάστατα σημερινά άτομα, που το μόνο που ξέρουν καλά είναι να καταναλώνουν. Να μη θεωρούν φτώχεια την έλλειψη του συμβατικού χρήματος για να ικανοποιούν τις ανάγκες μόνο μέσω των σημερινών αγορών. Να μη νοιώθουν άχρηστοι επειδή δεν εξασφαλίζουν μια θέση μισθωτής εργασίας στις εταιρικές επιχειρήσεις των συμβατικών εργοδοτών-καπιταλιστών.

Με λίγα λόγια να αφήσουμε πίσω τις αξίες του κέρδους, του ανταγωνισμού και της εκμετάλλευσης των αδυναμιών του «άλλου». Να ξεπεράσουμε τον πολιτισμό της ανάπτυξης, της μεγέθυνσης και της ταύτισης της ευτυχίας με τις δυνατότητες που έχει ο καθένας να κατέχει και να καταναλώνει ατομικά. Αυτό και μόνο δεν οδηγεί σε αίσθημα ικανοποίησης, αλλά αντίθετα σε βουλιμική παθογένεια, σε καθημερινό στρες και κατάθλιψη και τελικά σε κρίση των συνολικών φυσικών πόρων.
Για αυτό θα χρειασθεί να στηριχθούμε στα συλλογικά αγαθά και στις αξίες της απλότητας-λιτότητας, της συντροφικότητας-αλληλεγγύης, της συνεργατικότητας, του αλληλοσεβασμού- αναγνώρισης διαφορετικότητας και του αλτρουισμού-κοινοτισμού, για να δημιουργήσουμε τον πολιτισμό της «μετα- ανάπτυξης» εποχής.

Οι δομές της:
Ξεκινούν από το ξεπέρασμα της πυρηνικής οικογένειας και τη δημιουργία «διευρυμένων» οικογενειών(όχι γενετικής συγγένειας, αλλά ιδεολογικής συγγένειας και με όλες τις ηλικίες- η τρίτη ηλικία μπορεί να είναι πολύ χρήσιμη , η επιβίωσή της αδύνατη στο μέλλον από ένα καταρρέον συνταξιοδοτικό σύστημα), κύτταρα των μελλοντικών χωρικών κοινοτήτων-δήμων. Το κοινό χαρακτηριστικό τους το «κοινό ταμείο».
Συνεχίζουν με την επανασύσταση των χωρικών κοινοτήτων και μικρών δήμων, με το χωρισμό των πόλεων σε δήμους κάτω των 50.οοο κατοίκων που συστήνουν αστικές κοινότητες με βάση τις γειτονιές που δεν ξεπερνούν π.χ. τους 1000 κατοίκους.
Στη συνέχεια συστήνονται περιφέρειες στη βάση της έννοιας της έννοιας της "Βιοπεριφέρειας"το πολύ μέχρι 1.000.000 κατοίκους). Δηλαδή μιας περιφέρειας που εξασφαλίζει την αρμονική ενότητα ενός τόπου (φυσικού οικοσυστήματος), της κοινότητας των ανθρώπων που τον κατοικούν και του συνόλου των παραγωγικών τους δραστηριοτήτων. Η εγγύτητα θα είναι καθοριστική στην διαχείριση των εισροών και των εκροών των παραγωγικών μονάδων, των ανταλλαγών μεταξύ τους, όπως και με τους καταναλωτές.

Όσον αφορά στην οικονομία της θα πρόκειται για μια οικονομία εγγύτητας με αυτοδιεύθυνση στους χώρους εργασίας. Ομάδες παραγωγών, συνεταιριστικές-συνεργατικές δομές εργασίας με προϊόντα που διατίθενται στα πλαίσια δομών παραγωγωαναλωτών για απευθείας διακίνηση χωρίς μεσάζοντες, συνεταιριστικά-συνεργατικά μικρά μαγαζιά, δίκτυα διανομής και ανταλλαγής προϊόντων-υπηρεσιών με τοπικά νομίσματα κ.λπ.
Θα χρειασθεί χιλιάδες γεωργών -αγροτικών κοινοτήτων να επιστρέφουν στο έδαφος χιλιάδες τόνους οργανικής ουσίας/ χρόνο(συμβάλλοντας έτσι στην αποκατάσταση του αποσταθεροποιημένου κλίματος, που ο παγκόσμιος καπιταλισμός -αν συνεχίσει έτσι- θα προκαλέσει εκτός των άλλων και κλιματική καταστροφή με αποτέλεσμα να θέσει σε κίνδυνο την ίδια την επιβίωση της ανθρωπότητας, αφού δεν θα είναι δυνατή ακόμα και η οποιαδήποτε οικονομική δραστηριότητα), παράγοντας ταυτόχρονα υγιεινότερα και φθηνότερα προϊόντα διατροφής.

Θα χρειασθεί να κάνουμε εξοικονόμιση και αυτοπαραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ εγκαθιστώντας στις στέγες, στα υπόστεγα, στις αποθήκες, στα σπίτια κ.λπ. μικρά αποκεντρωμένα συστήματα, βοηθώντας στην αποκεντρωμένη παραγωγή και διανομή της ενέργειας. Απαιτώντας ταυτόχρονα την κοινωνικοποίησή της, με δημοτικοποίηση της παραγωγής -διανομής ενέργειας. Για παράδειγμα τα δίκτυα Μέσης και Χαμηλής Τάσης (ΜΤ-ΧΤ) να πάνε στους δήμους και τα Υψηλής Τάσης(ΥΤ) στις περιφέρειες και όχι στους ιδιώτες κεφαλαιούχους που απαιτεί η τρόικα και η κυβέρνηση.Η αυτοδιεύθυνση-αυτοδιακυβέρνηση θα είναι το κύριο χαρακτηριστικό και των κοινωνικών χώρων-δομών. Η άμεση δημοκρατία θα είναι θεσμοθετημένη σε όλους αυτούς τους χώρους.

Άμεση δημοκρατία στο πολιτικό επίπεδο:
 συνελεύσεις πολιτών σε κοινοτικό τοπικό επίπεδο (κοινότητα: είτε γεωγραφική, είτε γειτονιά πόλεων
 συνελεύσεις εντολοδόχων(ανακλητών-εκ περιτροπής) σε δημοτικό-περιφερειακό και επίπεδο χώρας. Θα πρόκειται για μια ομοσπονδιακή –συνομοσπονδιακή μορφή σύνδεσης, ώστε να δημιουργηθεί μια κοινωνία της κοινότητας των κοινοτήτων
 Αποφάσεις στη βάση δημοκρατικού ορθολογισμού(απαρτίες, ειδικές απαρτίες, πλειοψηφίες, ειδικές πλειοψηφίες κ.λ.π)

 Άμεση δημοκρατία στο οικονομικό επίπεδο:
 Κοινοκτημοσύνη-δημοτική ιδιοκτησία, συλλογικός έλεγχος
 Αχρήματη ικανοποίηση βασικών-βιοτικών αναγκών(τροφή,στέγη,υγεία-περιβάλλον, εκπαίδευση) με ένα μίνιμουμ εργασίας
 Ελευθερία επιλογής για τις μη βασικές ανάγκες με επιπλέον εργασία και „τεχνητή“ αγορά .
 Αυτοδυναμία του δήμου(όχι οπωσδήποτε αυτάρκεια, αλλά στήριξη κύρια στους δημοτικούς πόρους-δίκαιη ανταλλαγή μεταξύ αυτοδύναμων δήμων- συνομοσπονδιακή κατανομή αγαθών-υπηρεσιών κ.λ.π)
 Δημοκρατικός σχεδιασμός παραγωγής-κατανομής μέσω συνεχούς ανατροφοδότησης πληροφοριών μεταξύ δημοτικών συνελεύσεων-συνελεύσεων χώρων εργασίας.
 Ομοσπονδιακά πλάνα για τομέα βασικών-δημοτικά πλάνα για τομέα μη βασικών

 Άμεση δημοκρατία στο κοινωνικό επίπεδο:
  Αυτοδιεύθυνση στους χώρους εργασίας, νοικοκυριού, εκπαίδευσης, πολιτισμού.
 Ισοκατανομή ελεύθερου χρόνου
 Ενσωμάτωση του νοικοκυριού στις βασικές ανάγκες κ.λ.π.
 Οικοκοινότητες με τη μορφή διευρυμένης οικογένειας

Η μη κυριαρχία των αγορών, ο αντικαταναλωτισμός, η χειραφετιτική παιδεία, η αντιιεραρχία και η εγγύτητα και ανανεωσιμότητα των πόρων, της εργασίας και των ανταλλαγών καθώς και η επανάκτηση-επαναχρησιμοποίηση μαζί με τον σεβασμό στη βιοποικιλότητα θα είναι και εχέγγυα για ισορροπημένη ένταξη της κοινωνίας στη Βιόσφαιρα και το περιβάλλον. Έτσι θα είναι μια οικολογική κατά βάση κοινωνία."

...τι άλλο να πω...θα πω μόνο πως ελπίζω γρήγορα να αφυπνισθούμε και να πάρουμε μέρος ενεργά στο κίνημα της αποανάπτυξης...αρχίζοντας από τον εαυτό μας,τον τρόπο ζωής και τις επιλογές μας... και θα σας ευχηθώ...καλημέρα και σήμερα...