TΟ ΗΘΟΣ ΠΟΥ ΧΑΣΑΜΕ...: Δεκεμβρίου 2015

Καλημέρα και σήμερα,φίλοι μου..με διάθεση εξομολογητική...και λίγο γκρινιάρικη θα πουν πολλοί στο τέλος... με μια αίσθηση ανικανοποίητου μπροστά στα Χριστούγεννα που πλησιάζουν και πρέπει πάλι να τα γιορτάσουμε όπως είθισται... μια αίσθηση που -το πιστεύω βαθιά- ο Θεός έχει βάλει μέσα μας να μας ειδοποιεί όταν αρμενίζουμε στραβά...να διορθωνόμαστε...

Ήρθαν και φέτος οι μέρες των Χριστουγέννων...Οι γιορτές που -έτσι όπως έχουν εμποροποιηθεί-θυμίζουν όλο και λιγότερο το μήνυμά τους... τη γέννηση του Χριστού,την ενανθρώπισή του...Δεν ξέρω αν είναι το γεγονός ότι μεγάλωσα αλλά όλο και λιγότερο νιώθω την ανάγκη του στολισμού και της συνηθισμένης προετοιμασίας έτσι όπως τη θέλει η εποχή μας... όλο και περισσότερο νιώθω πως κάθε χρόνο τέτοια εποχή κάποιος "μου την έχει στημένη" ώστε να καταναλώσω,να ξοδέψω,να ναρκωθώ από την πολλή καλοπέραση...

Ο στολισμός του δέντρου μου φαίνεται φέτος ύβρις όταν σκέφτομαι πόσοι άνθρωποι στη χώρα μας και στον κόσμο υποφέρουν...Τα πολλά γλυκά άσκοπη σπατάλη σε βάρος όσων δεν έχουν να φάνε ούτε τα απαραίτητα... Τα καινούργια ρούχα με κάνουν να ντρέπομαι... Αν πω για τα ρεβεγιόν,τις εξόδους,τη νυχτερινή διασκέδαση...ποτέ δεν τα συμπάθησα...πόσο μάλλον σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς... Δεν έχω καν την όρεξη για χριστουγεννιάτικα εργόχειρα,στολιδάκια ή-πολύ περισσότερο-για επιλογές δώρων -που,έτσι κι αλλιώς,πάντα τα θεωρούσα περιττά και...υπό κατάργηση...ένα σωρό σκουπίδια χωρίς αιτία...(σε αντίθεση με άλλα δώρα...της συντροφιάς,της ανοχής,της αποδοχής...που είναι σίγουρα δυσκολότερο να τα χαρίσουμε αλλά πραγματικά αξίζουν τον κόπο...).Ακόμη και η συνήθης φιλανθρωπία των ημερών μου φαίνεται τόσο χωρίς νόημα,επετειακή και κατευναστική συνειδήσεων(έχω σε προηγούμενη ανάρτηση εκφράσει την αντίθεσή μου με όσα γίνονται και τον τρόπο με τον οποίο γίνονται όλα αυτά http://vasanakia.blogspot.gr/2013/11/blog-post_27.html ......)

...Κουρασμένα Χριστούγεννα τα λέει ο Χ.Γιανναράς στο κείμενο που ακολουθεί και,ναι,έτσι τα νιώθω κι εγώ...τα τελευταία χρόνια...μια αίσθηση που κάθε χρόνο όλο και περισσότερο βαραίνει μέσα μου..."ΚΟΥΡΑΣΜΕΝΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ.Ποιός να γιορτάσει,τί να γιορτάσει;
Ο τόπος μας ναυαγισμένος,οι ψυχές μας εξουθενωμένες. Ανίσχυρη η αγανάκτηση,ατελέσφορη η οργή-σαν ανήμπορη άμυνα σ'εφιάλτη.Μόνος ο φιδίσιος πανικός αβεβαιότητας μέσα μας.
Με τη γιορτή αλλάζει το σκηνικό,όχι οι προτεραιότητες της ζωή μας. Ακόμα και με ρούχα γιορτινά,αφού τελειώσουν οι ευχές και τα δώρα,μηρυκάζουμε ατέλειωτα την ίδια θλίψη και αηδία. Σε κάθε σπίτι,σε κάθε συντροφιά. Η οικονομία της χώρας που έγινε αστυνομικό θρίλερ.[.....]Όλη μας η ζωή ενέχυρο στην πολιτική,στην κομματική αμάχη .Κάθε νόημα της ύπαρξης και της πράξης μας υποθηκευμένο στην καταναλωτική βουλιμία.

[...] ΚΟΥΡΑΣΜΕΝΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ. Η Ελλάδα κουράστηκε,δεν αντέχει τόση αλλοτρίωση. Ήτανε πάντα τρόπος,όχι τόπος βίου. Αρνηθήκαμε τον τρόπο,και μας απόμεινε δύσμοιρος ο τόπος να ξεφτάει καθημερινά.
[.....] Τό γάτζωμα στην επιβίωση δεν γνωρίζει γιορτή. Δεν ξέρει τη γεύση της γιορτής που νικάει το θάνατο.Δεν έχει τί να γιορτάσει. Η τεχνητή ευφροσύνη του γιορταστικού διάκοσμου,οι ευχές,τα δώρα,η καταναλωτική πλησμονή,όλα ένα κενό, μια σύσπαση συγκαταβατικού χαμόγελου που σβήνει στην αμηχανία.
Ούτε υπάρχει πειθώ που να εξαναγκάζει στη γιορτή. Η λογική της γιορτής μεταγγίζεται όπως η ζωή,είναι ψηλαφητή και γι'αυτό ακαταμάχητη βεβαιότητα.
Υπάρχουν άνθρωποι που γιορτάζουν και όχι ιδεολογικά κίνητρα γιορτής.
Υπάρχουν τέτοιοι άνθρωποι,δεν έλειψαν. Ίσως κρυμμένοι έξω απ'το σάλαγο της επικαιρότητας. Γιορτάζουν,εδώ και τώρα,χωρίς απλώς να αναπολούν ή αβέβαια να ελπίζουν....."

Φέτος όλα τα τυπικά των γιορτών δε μου φτάνουν.....ίσως είναι και η ηλικία....φέτος θέλω να γιορτάσω αληθινά Χριστούγεννα...γεμάτα Χριστό.. να στολίσω ένα απλό δεντράκι χωρίς να φωταγωγήσω ολόκληρο το σπίτι...να φτιάξω μετρημένα ένα γλυκό αφιερωμένο σε Αυτόν που γλυκαίνει τη ζωή μου... να μην προσφέρω φέτος δώρα σε δικούς και φίλους αλλά να προσφέρω τις αμαρτίες μου,τα πάθη μου σαν δώρα στο Βρέφος της Βηθλεέμ,να σταυρώσω ένα τουλάχιστον από αυτά... να ανέβω έστω μισό σκαλοπάτι στο δρόμο της αγιότητας ακόμη κι αν μετά κατέβω δύο...

Φέτος θέλω να γυρίσω πίσω πάλι στα Χριστούγεννα των παιδικών μου χρόνων τότε που όλα ήταν πιο αληθινά τότε που ".....δεν υπήρχε η ευμάρεια που παχύνει τις πνευματικές αισθήσεις..."έτσι όπως περιγράφονται στο παρακάτω κείμενο που και παλιότερα είχα αναρτήσει... του άγνωστου αρθρογράφου (Περιοδικό ΛΥΔΙΑ τεύχος 406)...
ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ,ΠΡΩΤΟΥΓΕΝΝΑ,ΠΡΩΤΗ ΓΙΟΡΤΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ...
"Κάθε χρόνο ο μήνας Δεκέμβριος ξυπνά μέσα μας μνήμες νοσταλγικές με την προσδοκία της γιορτής των Χριστουγέννων,και αναζωπυρώνει την λησμονημένη ανακαινιστική δύναμη αυτής της "πρώτης γιορτής του χρόνου".Βεβαίως,η Εκκλησία μας μας προετοιμάζει από τις 15 Νοεμβρίου με την νηστεία και την μεστή από δογματικό και θεολογικό περιεχόμενο υμνολογία της,για το κοσμοϊστορικής σημασίας γεγονός της Ενανθρωπήσεως.

Στο μεταίχμιο του αιώνος που έφυγε και του νέου που ήδη οδεύουμε,φαίνεται να έχει εξασθενήσει ή να έχει φθαρεί το λεπτό εκείνο αισθητήριο,που μας έδινε τη δυνατότητα της μυήσεως και της μετοχής στα μηνύματα της εορτής,έστω και αν δεν καταλαβαίναμε τη σημασία των λέξεων.
Ήταν απλή,όμορφη,ευλογημένη η ζωή,όπως τη ζούσαμε στα αγροτικά χωριά μας,και οι θρησκευτικές γιορτές έδιναν χρώμα και νόημα στον καθημερινό μας βίο.Είναι όμως αλήθεια ότι κυρίως η γιορτή των Χριστουγέννων διέγειρε την προσμονή και την λαχτάρα μας,περισσότερο από ό,τι οι άλλες Δεσποτικές ή Θεομητορικές γιορτές.

Την γιορτάζαμε οικογενειακά,και πάντως μέσα στο κλίμα και την ατμόσφαιρα του μεγάλου αυτού γεγονότος,που το νιώθαμε απόλυτα οικείο.
Δεν υπήρχε τότε η ευμάρεια που παχύνει τις πνευματικές αισθήσεις.Και ίσως τώρα λειτουργεί σε βάρος του περιεχομένου η εξωτερική φαντασμαγορική διακόσμηση των ημερών,οι λογής-λογής,εισαγόμενες εν πολλοίς,αγοραστικές προκλήσεις,ο καταναλωτικός πυρετός και η πάση θυσία επιδιωκόμενη ευωχία,που δεν μας λείπει ούτε τον άλλο καιρό!!Που,λοιπόν,να μείνει χρόνος να αναζητήσουμε τον ενανθρωπήσαντα Θεό μας στην ταπεινή φάτνη της Βηθλεέμ και να σταθούμε εκστατικοί μπροστά στη θεία συγκατάβαση!

Στα ταπεινά φτωχόσπιτα του χωριού μου γιορτάζαμε τον ερχομό του Χριστού σαν προσωπική μας γιορτή.Ο Χριστός που γεννήθηκε πιο φτωχικά από όλα τα παιδιά του χωριού μου,μέσα σε ένα σταύλο,στο παχνί,και ήρθε ανάμεσά μας συντροφευμένος από αυτή τη συγκινητική ανέχεια,ήταν πολύ οικείος μας.Και στο βάθος της καρδιάς μας σιγόκαιγε η προσμονή της γιορτής της γεννήσεώς του και μας γέμιζε με μια μυστική ανέκφραστη χαρά.Μια χαρά που δεν συνδεόταν με καμμιά ιδιοτέλεια,όπως π.χ. με την απόκτηση κάποιου δώρου,κάποιου καινούργιου ρούχου,που τόσο μας έλειπε,ή κάποιου παιχνιδιού.

Άλλωστε,το μόνο παιχνίδι που θα μπορούσαμε ίσως να ελπίζουμε ότι θα έρθει στην κατοχή μας,ήταν η πολυπόθητη "φούσκα",δηλαδή η ουροδόχος κύστη του γουρουνιού,που στα περισσότερα σπίτια έσφαζαν τέτοιες ημέρες.Ο τυχερός που κατόρθωνε να την φτάσει πρώτος,καθώς οι άντρες βγάζοντάς την από το σφαγμένο ζώο,την πετούσαν ψηλά και μακριά,γελώντας καλόκαρδα με την λαχτάρα μας,την χτυπούσε πάνω στις πέτρες μέχρι να εκλεπτυνθεί.Τότε την σήκωνε από τα χώματα και,παρά την βρωμιά της,την έβαζε στο στόμα και την φούσκωνε τρισευτυχισμένος.Ήταν ένα πρώτης τάξεως μπαλόνι,φυσικό και ανθεκτικό,με το οποίο παίζαμε "πάσσες" για πολλές ήμέρες.

Με το κρέας του γουρουνιού και τα παράγωγα-τσιγαρίδες,λίπος-"αρταινόταν" η οικογένεια σχεδόν μέχρι τη Σαρακοστή του Πάσχα.Αυτή ήταν η μόνη γαστρονομική απόλαυση των Χριστουγέννων.Τον άλλο καιρό τα περισσότερα σπιτικά περνούσαν με ασκητική σχεδόν λιτότητα.Έτσι όμως συνηθίζαμε στην ολιγάρκεια και μαθαίναμε να εκτιμούμε και το λίγο που είχαμε.

Αλλά τα Χριστούγεννα σε μας τα παιδιά επεφύλασσαν και την μοναδικότητα της χαράς των καλάντων.Μόλις ξημέρωνε η παραμονή,δεν κρατιόμασταν.Σαν χάραζε ο Θεός την μέρα του,διαλέγαμε ένα ίσιο κλαδί από πουρνάρι,καθαρίζαμε τη λαβή με το μαχαίρι,και ετοιμάζαμε τα στολίδια.Το παραδοσιακό καραβάκι μας ήταν παντελώς άγνωστο,μια και δεν είχαμε δει ποτέ θάλασσα.Ήμασταν στεριανοί άνθρωποι του κάμπου,που όσον ιδρώτα κι αν έπινε,έμενε πάντα του στεγνός.Αυτό το κλαδί το στολίζαμε με βαμβάκι,για να μοιάζει χιονισμένο,και με μικρά ανθρωπάκια-κουκλίτσες από μαλλί,που χρησιμοποιούσαν για κέντημα οι μεγαλύτερες κοπέλες. Κρεμούσαμε, ακόμη στα κλαδιά του τίποτε χρωματιστά χαρτιά που ξέπεφταν στα χέρια μας και τα γνωστά "σκαλιστά" με τα ευτραφή αγγελάκια.

Μετά το μεσημεριανό φαγητό δεν μας κρατούσε τίποτε.Μήτε το τσουχτερό κρύο μήτε το χιόνι και ο βοριάς,που σφύριζε μανιασμένα και σώρευε βουναλάκια το χιόνι στους τοίχους των σπιτιών.Συχνά οι γονείς μας μας απέτρεπαν εξ αιτίας του καιρού,με διάφορες υποσχέσεις,μα υποχωρούσαν τελικά στα παρακάλια μας.Γιατί δεν ήταν τόσο τα κάστανα και τα ξυλοκέρατα,με τα οποία συνήθως μας φιλοδωρούσαν οι νοικοκυρές,όσο η χαρά που με τίποτε δεν μπορούσε να ανταλλαγεί.Που και που παίρναμε και κανένα φιρίκι.Το πορτοκάλι ήταν σπάνιο.Μόνο κάποιος συγγενής μπορούσε να κάνει τέτοια μεγαλόδωρη χειρονομία.Για χρήματα,ούτε λόγος.

Με γεμάτο το πάνινο σακκούλι μας-τη σχολική μας τσάντα-αφού είχαμε περπατήσει όλους τους σκοτεινούς τότε δρόμους του χωριού,γυρίζαμε στο σπίτι,ξυλιασμένοι,μα πανευτυχείς.Εκεί μας περίμενε η θαλπωρή της ζεστασιάς της ξυλόσομπας,που πάνω της το τσαϊερό τσιτσίριζε μονότονα,βγάζοντας ευωδιαστό ατμό από το τσάι που σιγόβραζε.Η μητέρα έτριβε τα παγωμένα χέρια μας να ζεσταθούν κι έστηνε αμέσως τον σοφρά.Παραμονή Χριστούγεννα,τσάι και ελιές ή χαλβάς το βραδινό μας,γιατί την άλλη μέρα θα κοινωνούσαμε.

Πριν ακόμη φέξει ήμασταν στο πόδι,έτοιμοι,περιμένοντας την καμπάνα.Πανέμορφη φάνταζε η εκκλησιά μας,λουσμένη στο ιλαρό φως των καντηλιών και των κεριών.Το θυμίαμα ευωδίαζε τον χώρο και δημιουργούσε κατανυκτική την ατμόσφαιρα.Οι επίτροποι συνδαύλιζαν τη φωτιά και γέμιζαν τη θερμάστρα με χοντρά ξύλα.Ο ψάλτης τερέτιζε τις μελωδικές καταβασίες των Χριστουγέννων και η καμπάνα γλυκόλαλη το διαλαλούσε μελωδικά και χαρούμενα.Τα σκαμμένα από τους κόπους πρόσωπα των χωριανών,λίγο λίγο άλλαζαν όψη.Καρτερικά και σφιγμένα στην αρχή,σιγά σιγά χαλάρωναν και γινόταν ιλαρά.

Όμοια μεταμορφωνόταν όλα μέσα στο ναό και μια λαμπρότητα άλλου κόσμου τύλιγε τους ανθρώπους και τα πράγματα.Κι ωδεύαμε προσκυνητές στη φάτνη μαζί με τους βοσκούς και τους μάγους κι ακούγαμε το θελκτικό τραγούδι των αγγέλων που ανεβοκατέβαιναν από τον ουρανό στη φάτνη,όπου είχε ανακλιθεί ταπεινά ο μέγας αναμενόμενος.Τα ζώα του στάβλου παρακολουθούσαν-ανυποψίαστα τάχα;-με τα μεγάλα σοβαρά μάτια τους την αγία Οικογένεια και μεις ανάμεσά τους εκστατικοί συμμετείχαμε στο Μυστήριο της θείας συγκαταβάσεως.Κι όταν έβγαινε ο καλός παπάς μας μειλίχιος,λαμπερός στην Ωραία Πύλη,σπεύδαμε οι μικροί πρώτα να πάρουμε μέσα μας το νεογέννητο Χριστό,να τον ανακλίνουμε στη φάτνη της παιδικής μας καρδιάς.Ναι,τον τυλίγαμε στα ζεστά σπάργανα της αγάπης μας και τον νοιώθαμε μέσα μας ολοζώντανο.Και γυρίζαμε στο σπίτι χαρούμενοι,ευτυχισμένοι,γιατί η χάρις του Θεού ανεπλήρωσε,όντως,τα ελλείποντα.

Πέρασαν από τότε χρόνια...Ακούσαμε μελωδικότερες χριστουγεννιάτικες θείες λειτουργίες και σε μεγαλοπρεπέστερους ναούς.Μα όπως ένοιωθα τότε παιδί το γεγονός της Γεννήσεως του Χριστού,ποτέ δεν το ξανάνοιωσα.Γιατί,πως να βρούμε την απωλεσθείσα παιδικότητά μας;Πως να συμβιβάσθούμε με τη θεληματική στέρηση και τη λιτότητα;Πως ν΄ακούσουμε τα μηνύματα τ΄ουρανού που μας έχει απορροφήσει η γη;Πως να μπορούμε να ψάλλουμε,με κλειδωμένη στους άλλους την καρδιά,τα κάλαντα των παιδικών μας χρόνων,όταν για τον ταπεινό Χριστό της φάτνης δεν υπάρχει και σήμερα "τόπος" μέσα στα ευρύχωρα πια καταλύματά μας,τα καταστόλιστα για τη γιορτή των Χριστουγέννων;Παρά ταύτα,κάθε χρονιά μας συνεπαίρνει και ως κάποιο βαθμό ανακαινίζει τα έγκατά μας το υπερκόσμιο μήνυμα των Χριστουγέννων,αυτής της "πρώτης γιορτής του χρόνου"!"

... φέτος θέλω κι εγώ να γιορτάσω αληθινά Χριστούγεννα έτσι όπως τα περιγράφει ο Μητροπολίτης Μεσογαίας στην ομιλία του (την άκουσα πολλές φορές και κάθε φορά ανακαλύπτω κάτι καινούργιο...)

...θέλω να κάνω αγώνα να συμφιλιωθώ με τους ανθρώπους γύρω μου,να νηστέψω πραγματικά και όχι τρώγοντας νηστίσιμα...να περάσω περισσότερες ώρες στην εκκλησία προσευχόμενη παρά στο τραπέζι τρώγοντας παραπάνω από όσο μου χρειάζεται...φέτος θέλω να νιώσω άνθρωπος έτσι όπως η λέξη ορίζεται ...άνω θρώσκουσα...με το βλέμμα στον ουρανό και την επίγνωση της κατάντιας μου στην καρδιά μαζί με τη χαρά της Γέννησης και τη βεβαιότητα της αγάπης και του ελέους του Θεού που ενανθρωπίστηκε...

...και πραγματικά πιστεύω πως αν δεν καταφέρω έστω κάτι από αυτά...αν και φέτος περάσω Χριστούγεννα εμπορικά ή κοινωνικά...δεν πρέπει να λέω πως γιόρτασα τα Χριστούγεννα... Ηλιούγεννα ίσως ή Μιθρούγεννα..ή φωτούγεννα ή ...εμπορούγεννα ή...ό,τι άλλο...αλλά ...Χριστούγεννα χωρίς Χριστό...με φωτάκια, φαγητό και διασκέδαση μέχρι πρωίας...Χριστούγεννα δεν είναι...

Εξομολογητική η καλημέρα μου σήμερα...λίγο βαριά για το "πνεύμα" των ημερών...όμως αληθινή και βγαλμένη μέσα από την ψυχή μου...Αν σας λύπησα ζητώ συγνώμη...Αν θελήσετε φέτος να μου προσφέρετε ένα δώρο θα ήθελα να εύχεστε να αγγίξει κάτι την ψυχή μου αυτές τις ημέρες...κάτι λυτρωτικό...κάτι να καταφέρω κι εγώ να προσφέρω στον Χριστό... Το ίδιο θα εύχομαι κι εγώ για όλους...Καλή πορεία προς τη Βηθλεέμ...