Ο κούκος ή κάλλιο αργά παρά ποτέ...

Χθες το απόγευμα άκουσα επιτέλους τη φωνή του κούκου-πρώτη φορά τη φετινή Άνοιξη."Κάλλιο αργά παρά ποτέ" σκέφτηκα και από τη χαρά μου άρχισα να γράφω λίγα λόγια για το πουλί που ο ερχομός του έχει ταυτιστεί-τουλάχιστον στα μέρη μας με τον ερχομό της άνοιξης...Από το βιβλίο,λοιπόν του Σεραφείμ Τσιτσά "Άγρια τετράποδα και φτερωτά" μαθαίνουμε για τον κούκο...

"...Η φωνή του θεωρείται σε μερικά μέρη προφητική.Όταν τον πρωτακούσουν τον ρωτούν:

                                                          Κούκο μου,κουκάκι μου

                                                          πόσα τα χρονάκια μου;

Όσες φορές επαναλάβει το κού-κου όσο να σταματήσει,τόσα χρόνια θα ζήση αυτός που τον ρωτάει ή αν είναι κορίτσι ανύπαντρο,θα του πει σε πόσα χρόνια θα παντρευτεί.

Για όλα αυτά η λαϊκή δοξασία κρατάει στα χέρια της τον κούκο.Άλλοι φτερωτοί υπηρέτες τον κουβαλούν την άνοιξη από τις θερμές χώρες στον τόπο μας,άλλοι του κλωσσούν τα αυγά του,ταΐζουν και μεγαλώνουν τα ξεπεταρούδια του.Το αεροσκάφος του είναι ένα μεγάλο άσπρο πουλί που το ονομάζουν κουκάλογο....

Ειδικό επίσης αγριολούλουδο,το "σταφύλι του κούκου"(ένα όμορφο μπλε λούλουδο)ανθίζει την εποχή αυτή στα βουνά μας για να θρέψει τον κούκο...Τα αυγά του μόλις τα γεννήσει,τα εκθέτει σαν μερικά εξώγαμα νόθα,στις ξένες φροντίδες.Αναζητεί ξένες φωλιές,όπως της ζιάκας,της σιταρίθρας,της τσίχλας,του φλώρου κι άλλων μικρών πουλιών.Αυτά δεν αντιλαμβάνονται την απάτη και τα κλωσσούν με τα δικά τους.Σύμφωνα με μια λαϊκή παράδοση τα μικρά του ανατρέφει η κουκουβάγια.Γι' αυτό πήρε το όνομα αυτό:Του κούκου  βάγια,δηλαδή νταντά.Αυτή όμως η έκθεση των αυγών του έχει συνέπειες σε βάρος των απογόνων.Τα περισσότερα αυγά κλουβιάζουν.Εκκολάπτονται ελάχιστα,όσων δηλαδή τύχει η εκκόλαψη να συγχρονίζεται με των αυγών της ξένης φωλιάς.Γι αυτό ακριβώς είναι και τόσο σπάνια πουλιά οι κούκοι.Σε περιοχή από χιλιάδες στρέμματα μόλις απαντάται ένας ή δύο κούκοι που προδίδονται πάντοτε από το σημαδιακό τους λάλημα.Κι οι ολίγοι αυτοί αρέσκονται στην μοναξιά.Γι' αυτό βγήκε η παροιμία:πάει μοναχός "σαν τον κούκο" ή ¨τρεις κι ο κούκος"."Ένας κούκος δεν φέρνει την άνοιξη" και "κόστισε ο κούκος αηδόνι" είναι επίσης λαϊκές παροιμίες για τον κούκο......

...Σύμφωνα με μια λαϊκή παράδοση(Ευρυτανία) ο κούκος είχε ένα μικρό αδελφό που τον έχασε μια μέρα που έπαιζαν κρυφτούλι.Ο κούκος νομίζοντας πως ο αδελφός του κρύβεται ακόμα εξακολουθεί να τον φωνάζει:Κούκου-κούκου!Τη φωνή του αυτή χρησιμοποιούν στο κρυφτούλι τους οι μικροί στα χωριά της Πίνδου.....

...Όταν το περιστέρι ρωτάει την κούκενα γιατί δεν κάθεται κι αυτή να κλωσήσει όπως τα άλλα πουλιά,απαντάει:

Δεν είμαι τόσο ανόητη δια να αποφασίσω

τ΄άνθος της ηλικίας μου αδίκως να μαράνω

δια να κτίζω φωλεάν κ΄εκεί αφού καθήσω

ακίνητη,ωσάν νεκρά,τ'αυγά μου να θερμάνω

Θέλουνε δε της μητρικής στοργής να συμμεθέξω

το εν αυγό μου γέννησα εις φωλεάν σπουργίτου

...ρίψασα το ιδικόν του έξω

και ΄τ' άλλο εις την φωλεάν γλαυκός της ανοήτου

-Λοιπόν λέγει η περιστερά,αφού τοιαύτη είσαι

δικαίως και τα τέκνα σου σε φεύγουν,σε μισούσι,

ουτ' έχεις το δικαίωμα μητέρα να καλείσαι...

Άλλη όμως πρέπει να είναι η αλήθεια όλης αυτής της ιστορίας.Ούτε στην τεμπελιά του κούκου,ούτε στην κοκεταρία του οφείλεται η διατροφή των πουλιών του από ξένους γονείς.Για όλα φταίει η κατασκευή του ράμφους της μύτης του.Είναι κυρτή και πλατειά,μυτερή στη βάση της σαν του αητού.Έτσι μονάχα μεγάλους σπόρους και μεγάλα έντομα μπορεί να πιάσει,που δεν είναι κατάλληλη τροφή για το αδύναμο στομάχι των "νεοσσών"....

Πάντως ο κούκος είναι ωφελιμότατο πουλί στη δίωξη της κάμπιας των πεύκων..."
Αυτά για τον κούκο,το πουλί που φέρνει την άνοιξη και που επιτέλους ακούστηκε και φέτος στα μέρη μας...