Καλώς ορίσατε

Τετάρτη 24 Οκτωβρίου 2012

Κυδώνι πελτές(ή μπελτές ή στυφτό) και κυδωνόπαστο...

"Ήταν πολύ όμορφα στην πατρίδα...Τα σπίτια ήταν όμορφα,γεμάτα καλούδια που τα ετοίμαζαν οι γυναίκες,το καθένα στην εποχή του.Ήταν τα γλυκά του κουταλιού, βύσσινο, κυδώνι, καρυδάκι, σύκο, μάλινα(βατόμουρα),τα κράνα και τα φραγκοστάφυλα.Ήταν οι μουστολαμπάδες(σουτζούκια με μουσταλευριά),τα τουρσιά κάθε λογής με πρώτο και κύριο την αρμιά,το τουρσί λάχανο.Σπίτι δεν υπήρχε χωρίς αρμιά γιατί είναι υλικό απαραίτητο για τα γιαπράκια,για τα ξινό πιλάφι και για το ψητό χοιρινό μπούτι που ήταν το χριστουγεννιάτικο φαγητό...
...Τα φρούτα τα συντηρούσαν κρύβοντάς τα μέσα σε πίτουρα κι έτσι είχαμε μήλα,ρόδια,αχλάδια όλον το χειμώνα.Τα πορτοκάλια ήταν πολύ σπάνια.Που και που μας έφερναν κανένα.Έτοιμα ήταν και τα ψανορέφια,η σλανίνα(παστό λαρδί),που τα έφτιαχναν από το σπιτικό χοιρινό και τα είχαν όλον σχεδόν το χρόνο.Μαζευόμαστε τα βράδια στη ζεστασιά του σπιτιού,γιατί πρέπει να σας πω ότι είχε πολύ κρύο στην πατρίδα μου,και κάναμε τσαλμάδες(ποπ κορν).Η μητέρα έφτιαχνε μικίκια(τηγανίτες)που τις τρώγαμε με μέλι ή με τυρί.Τραγουδούσαμε,αστειευόμασταν,κουβεντιάζαμε.Ήταν τόσο ωραία που δεν ήθελες να τελειώσει η βραδιά..."(Μαρτυρία κ.Βασιλικής Δημητριάδου,από τη Στενήμαχο Ανατολικής Ρωμυλίας παρμένη από το βιβλίο "Καλούδια"της Ε.Βουτσινά)
Από τη εποχή εκείνη την μακρινή και το ξεχασμένο αυτό γλυκό του κουταλιού που στη μνήμη μου είναι δεμένο με το χωριό όπου μεγάλωσα...Στις ονομαστικές γιορτές κάθε καλή νοικοκυρά έτσι αποδείκνυε τη νοικοκυροσύνη της,με την επιτυχία δηλαδή του πελτέ της...Μπελαλίδικο γλυκό κυρίως στο δέσιμό του...Περίπλοκη η διαδικασία παρασκευής του,αλλά σίγουρα αξίζει τον κόπο....Για τον πελτέ λοιπόν θα χρειαστείτε κυδώνια(εγώ έβαλα γύρω στα δύο κιλά),πλυμένα και καθαρισμένα από το χνούδι τους...
...που θα τα κόψετε στα τέσσερα και θα τα καθαρίσετε προσεκτικά έτσι ώστε στο τέλος να έχετε...
...σε μια κατσαρόλα κομμένες φέτες τα κυδώνια...
...και σε άλλη τα φλούδια,τα κουκούτσια και τα κοτσάνια τους(όσα είναι σάπια τα αφαιρούμε)...
...ρίχνουμε στην κατσαρόλα με την ψίχα των κυδωνιών νερό,το διπλάσιο σε βάρος από το αρχικό βάρος των κυδωνιών(άλλοι βάζουν τόσο όσο να σκεπάζει τα κυδώνια και κατόπιν προσθέτουν κι άλλο όταν το στραγγίσουν.Πάντως εγώ έβαλα 3 κιλά νερό για τα δύο κιλά κυδώνια μου και 1 1/2 κιλό στα τσάμπουρα)και βάζω τις δύο κατσαρόλες στη φωτιά(άλλοι βάζουν τα κουκούτσια,κοτσάνια και φλούδες σε τουλπάνι και τα ρίχνουν με την ψίχα σε μια κατσαρόλα)...
 ...αφήνουμε αρκετή ώρα να βράσουν τα τσάμπουρα(αυτά έχουν όλη την πηκτίνη που θα βοηθήσει στο δέσιμο του πελτέ)και κατόπιν τα στραγγίζουμε μέσα στην κατσαρόλα όπου βράζουμε την ψίχα...
...πατώντας τα καλά από πάνω...
 ...συνεχίζουμε το βράσιμο της ψίχας μέχρι να μαλακώσει πολύ καλά...
 ...κι όταν είναι έτοιμη στραγγίζουμε την ψίχα,κρατώντας την βέβαια γιατί με αυτή θα φτιάξουμε το κυδωνόπαστο...
 ...το ζουμί της ψίχας το περνάμε κατόπιν από μια πάνινη σακούλα ώστε να μην μείνει ούτε ίχνος από τον πολτό του κυδωνιού...

 ...κι όταν γίνει αυτό ρίχνουμε σε μια κατσαρόλα(μεγάλη γιατί θα φουσκώνει)τον ζωμό των κυδωνιών μετρώντας τον με κούπες...
 ...και τη ζάχαρη σε αναλογία περίπου 2 προς ένα,δηλαδή για κάθε δύο κούπες ζωμό 1 κούπα ζάχαρη...
 ...και δυο φύλλα μοσχομολόχας(αμπαρόριζα)...
 ...και το βράζουμε τόσο όσο να δέσει...Πρέπει να έχει την υφή του ζελέ...Όταν αρχίσει να δένει καλό είναι να δοκιμάζουμε κάθε λίγο (βγάζουμε μισό κουταλάκι σε πιατάκι,σταματάμε το βράσιμο,το κρυώνουμε και βλέπουμε την υφή του.Αν θέλει κι άλλο βράσιμο το βάζουμε στη φωτιά για 1-2 λεπτά και κατόπιν ξανακάνουμε την παραπάνω διαδικασία)...
 ...όταν είναι έτοιμο το φυλάμε σε βάζα(καλό είναι να τα αποστειρώσουμε πρώτα)ή-καλύτερα-σε πλατιά σκεύη...
 ...το χρώμα του κυμαίνεται από ανοιχτό έως πολύ βαθύ ρουμπινί(ανάλογα με την ώρα βρασμού με την ζάχαρη έλεγε η μητέρα μου).Η γεύση του καταπληκτική,το ίδιο και η αίσθηση που αφήνει στο στόμα...Δοκιμάστε το,αξίζει τον κόπο...
΄...όμως και την ψίχα του κυδωνιού που έμεινε μετά το στράγγισμα δεν την πετάμε...Φτιάχνουμε με αυτή κυδωνόπαστο...θυμηθείτε...εκείνα τα υπέροχα γλυκάκια που οι γιαγιάδες μας κρατούσαν κλεισμένα μέσα σε πάνινα σακουλάκια,λιχουδιά για τα παιδιά όποτε μας κερνούσαν...Την ψίχα λοιπόν την κάνουμε πολτό(με το μπλέντερ ή και με το χέρι)...

 ...μετρώντας την με κούπες...
 ...για κάθε κούπα πολτού από κυδώνι προσθέτουμε μισή κούπα ζάχαρη...
 ...κατόπιν βάζουμε το μείγμα πάνω στη φωτιά...
 ...ανακατεύοντας συνεχώς με ξύλινη κουτάλα...
 ...κι όταν το μείγμα χάσει τα περισσότερα υγρά του και ξεκολλάει από τα τοιχώματα όταν το γυρίζουμε...
 ...μέσα σε ταψιά ελαφρώς λαδωμένα...
 ...το αδειάζουμε και το στρώνουμε έτσι ώστε να έχει πάχος ένα δάχτυλο περίπου...
 ...κι όταν κρυώσει εντελώς,το κόβουμε σε ρομβοειδή κομμάτια...
 ...το ραντίζουμε με λίγο κονιάκ...
 ...το πασπαλίζουμε με ζάχαρη κρυσταλιζέ...
 ...και το αφήνουμε 2-3 μέρες στον ήλιο ώστε να ξεραθεί(επειδή αυτές τις μέρες που το έφτιαξα δεν είχε ήλιο,αλλά αντίθετα βροχή και υγρασία,το έβαλα λίγη ώρα στο φούρνο στη χαμηλότερη θερμοκρασία)...
 ...όταν στεγνώσουν,τα βουτάμε σε ζάχαρη...
 ...τα αφήνουμε λίγο ακόμα ανοικτά στον αέρα και κατόπιν τα φυλάμε σε κουτί μακριά από υγρασία...
 ...γίνονται ανάρπαστα.Παλιότερα έφτιαχναν το κυδωνόπαστο με μέλι,σύμφωνα με τη συνταγή που βρήκα στο βιβλίο της Ε.Βουτσινά "Καλούδια"..."Ψήνετε τα κυδώνια εις τον φούρνον και βάζετε μία οκά μάζα περασμένη από το τρυπητό,1 1/2 οκά μέλι,τα βάζετε εις την φωτιά και δένει.Ρίπτετε και αμύγδαλα όσα θέλετε.Όταν δέσει αλείφετε το ταψί ανθόνερο και το ρίπτετε όταν κρυώσει.Το κόπτετε και το αφήνετε ολίγας ημέρας εις τον ήλιον"...

...σας εύχομαι ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ...

 

24 σχόλια:

  1. Απίστευτη λιχουδιά.Πολύ ωραίο πρωινό ο πελτές σε φρυγανισμένο ψωμί με βούτυρο.Μ΄ άνοιξες την όρεξη Όστρια μου.
    Το κυδωνόπαστο δεν έτυχε να δοκιμάσω(δεν το ΄ξερα καν), αλλά απ΄ ότι βλέπω φαίνεται καλό απ΄ τις φωτογραφίες σου.Άντε καλοφάγωτα καλή μου με τους αγαπημένους σου ανθρώπους και πάντα να μας δείχνεις καινούργια πράγματα.Καλό και χαρούμενο βράδυ!:)))

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ευχαριστούμε,Σοφία μου...Το κυδωνόπαστο είναι πολύ ωραίο γλυκό,αξίζει να το δοκιμάσεις...Καλημέρα σου εύχομαι...

      Διαγραφή
  2. πελτέ και κυδώνι γλυκό πάντα φτιάχνω...Το κυδωνόπαστο τολμώ κι εγώ να πω πως δεν το ήξερα...θα πάω να παραπονεθώ στην γιαγιά μου!!!Θα το δοκιμάσω ...φαίνεται πολύ ωραίο...Φιλιά!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Να το φτιάξεις,θα σου αρέσει...Πολλά φιλιά σου στέλνω,Άσπα μου...

      Διαγραφή
  3. Μπράβο Μαρία μου γεια στα χέρια σου, έφτιαξες και πάλι υπέροχα πράγματα!Ευχαριστούμε για τις συνταγές!Το κυδώνόπαστο θα το φτιάξω σίγουρα, μου αρέσει!
    Φιλιά!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλημέρα,Ελένη μου...Ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια...Το κυδωνόπαστο θα το λατρέψεις...Σε φιλώ...

      Διαγραφή
  4. Μαράκι μου, στη σκέψη μου λες και ήσουν!
    Κυδώνια σκεφτόμουν σήμερα για κυδωνόπαστο και ψητά στο φούρνο που μ' αρέσουν!
    Πελτέ δεν έτυχε ποτέ να φτιάξω, τον ζήλεψα όμως και θα κάνω!

    Φιλιά πολλά κοπέλα μου, να είναι καλοφάγωτα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ευχαριστώ πολύ,Μαρία μου...Υπέροχο γλυκό ο πελτές...Καλημέρα σου εύχομαι...Πολλά φιλιά...

      Διαγραφή
    2. Ένα βραβειάκι που γυρίζει σε πολλά μπλογκοσπιτάκια, περιμένει κι εσένα γλυκιά μου!

      Έχεις την αγάπη μου!

      Διαγραφή
    3. Ευχαριστώ πολύ για την τιμή που μου κάνεις...Θα το παραλάβω και θα απαντήσω...Καλό μεσημέρι,Μαίρη μου...πολλά φιλιά...

      Διαγραφή
  5. Τέλεια! Δεν έχω κάνει ποτέ ούτε πελτέ ούτε κυδωνόπαστο αλλά θα το δοκιμάσω γιατί κάθε χρόνο τριφτό κυδώνι γίνεται βαρετό! Ξέρεις αποφάσισα να φτιάξω το τελάρο αργαλειό που έδειξες αλλά έχω θέμα ...χι χι ! δεν ξέρω πώς αλλάζεις χρώμα κλωστής για να κάνεις τα σχέδια. Απλό, ίσιο , ριγέ, έκανα στο μικρούλι το δικό μας. αλλά σχέδιο δεν ξέρω πώς. Θα μας δείξεις? Πολλά φιλιά και καλή συνέχεια σου εύχομαι...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλησπέρα,Τζένη....Θέλω να ανεβάσω τον τρόπο ύφανσης σε τελάρο,αλλά έχω τεχνικά προβλήματα...Δεν μπορώ να μεταφορτώσω βίντεο γιατί μένω μακριά από πόλη και το ίντερνετ είναι πολύ αργό...Ελπίζω σύντομα να το λύσω...Πάντως το έχω στο νου μου...Μακάρι να μέναμε κοντά να σου έδειχνα γρήγορα...Είναι πολύ απλό,σταυρώνεις τα νήματα,θα το καταλάβεις αμέσως...Αν δεν παρακολουθήσεις τα μαθήματα υφαντικής,κάνε λίγη υπομονή...Σε φιλώ...

      Διαγραφή
    2. Είσαι γλύκα σ΄ευχαριστώ , θα σε περιμένω.....

      Διαγραφή
  6. Καλησπέρα μάλλον καλημέρα . Επεσα τυχαία στο σπιτάκι σου και διαβάζοντας αρκετά άρθρα σου ο νους μου ταξίδευε παρέα με τα γραφόμενα σου. Γύρισα λοιπόν στις δικές μου θύμησες που λίγο -πολύ μοιάζουν με τις δικές σου . Καλή συνέχεια , περιγράφεις κομμάτια απ'ο τις ζωές όλων μας . Προσωπικά χαίρομαι που σε συνάντησα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Κι εγώ χαίρομαι,Νικόλ...Καλώς όρισες...Θα ανταλλάσουμε εμπειρίες και γνώσεις κοινές...Καλό μας ταξίδι...

      Διαγραφή
  7. Η μαμά σερβίριζε το κυδωνόπαστο πάνω σε λεμονόφυλλα και τον πελτέ με το βαθύ ρουμπινί χρώμα τον φυλούσε στο σερβάν.
    Σαν να είναι ίδια συνταγή και στα δύο.
    Τι μου θύμησες!!!!!!!
    Άχ να μην είμαστε κοντά.....ή μήπως να φτιάξω λίγο;)

    Φιλιά θαλασσένια

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Αυτό που μου αρέσει κυρίως στις παλιές νοικοκυρές είναι πως -επειδή δεν έτρεχαν σαν τα νευρόσπαστα από δουλειά σε φροντιστήριο και από γυμναστήριο σε ωδείο-έκαναν λίγα πράγματα αλλά που άγγιζαν την τελειότητα...Λεμονόφυλλα για το σερβίρισμα!!!!Ποιητικότερο πράγμα έχω καιρό να ακούσω...Σε φιλώ,Θαλασσένια μου...

      Διαγραφή
  8. ΣΥΓΧΑΡΗΤΗΡΙΑ!ΧΑΙΡΩΜΕ ΠΟΥ ΣΑΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΑ ΣΤΗΝ ΔΙΑΔΙΚΤΙΑΚΗ ΜΟΥ ΒΟΛΤΑ!ΝΑ ΕΙΣΤΕ ΠΑΝΤΑ ΓΕΡΗ ΚΑΙ ΧΡΥΣΟΧΕΡΑ!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. συγχαρητήρια τα έφτιαξα και τα δύο και έγιναν πολύ νόστιμα!! συνεχίστε έτσι να μας μαθαίνετε ωραίες και νόστιμες συνταγές!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Τι μου θύμισες Μαρία μου!!!!!
    Μικρή πάντα μας έφερνε η νονά μου πελτέ!!!!1
    Θυμάμαι την υπέροχη γεύση του!!!!!
    Αν ήμασταν πιο κοντά θα ερχόμουν να με κεράσεις και να μάθω να υφαίνω!!!!!!
    Να είσαι καλά και να μας δείχνεις αυτά τα ωραία πράγματα!!!
    Φιλάκια πολλά!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. ευχαριστουμε πολυ για τις οδηγιες.Θα φτιαξω οπωαδηποτε μπελτε...εφτιαχνε η μαμα μου ..και μαρεσει παρα πολυ..φιλια

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. ΄Ερχομαι πρώτη φορά σε επαφή με την ιστοσελίδα σας και τις να σας πω! ΄Εμεινα βέβαια έκπλητη αλλά το βασικότερο συγκινήθηκα από τηη προσπάθειά σας η οποία μου φέρνει πολλές-πολλές παιδικές αναμνήσεις.
    Συγχαρητήρια.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. ΄Εκπληρη και άφωνη με βαθειά συγκίνηση για τα παιδικά μου χρόνια.Συγχαρητήρια!

    ΑπάντησηΔιαγραφή